Planowane uproszczenia w Europejskich Standardach Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju

Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), od momentu obowiązywania w porządku prawnym Unii Europejskiej, stały się kluczowym narzędziem
w harmonizacji zasad raportowania informacji o zrównoważonym rozwoju. W ostatnim artykule omówiono ich główne założenia oraz znaczenie dla przedsiębiorstw, zwracając uwagę również na planowane uproszczenia i projekt zmian przygotowywany przez EFRAG.

31 lipca 2025 roku zapowiedzi te stały się faktem – opublikowano zmieniony projekt ESRS, który obecnie poddawany jest szerokim konsultacjom publicznym.

W niniejszym artykule przedstawione zostaną powody i cele planowanych uproszczeń, najważniejsze propozycje zmian oraz praktyczne konsekwencje dla firm zobowiązanych do raportowania zgodnie z omawianymi standardami.

Dlaczego konieczne jest wprowadzenie uproszczeń w ESRS?

Jednym z głównych powodów przygotowywania zmian jest złożoność obowiązujących standardów. ESRS przyjęte w 2023 roku obejmują bardzo szeroki zakres danych i wymagań – od informacji finansowych związanych ze zrównoważonym rozwojem, przez szczegółowe wskaźniki środowiskowe i społeczne, po informacje dotyczące ładu korporacyjnego.
W praktyce oznacza to raportowanie setek wskaźników i szczegółowych danych, co może powodować, że raporty stają się bardziej formalnym obowiązkiem niż narzędziem strategicznej komunikacji. 

Aby utrzymać wysoki poziom jakości i porównywalności danych, przy jednoczesnym ograniczeniu nadmiernego obciążenia sprawozdawczego, Komisja Europejska zdecydowała
o konieczności wprowadzenia uproszczeń w standardach. Celem proponowanych zmian jest stworzenie rozwiązań, które pozwolą raportować istotne informacje w sposób przejrzysty
i zrozumiały, ułatwiając ich praktyczne wykorzystania w analizie danych z obszaru ESG oraz podejmowaniu decyzji strategicznych przez przedsiębiorstwa, inwestorów i inne zainteresowane strony.

Jak powstał proponowany projekt uproszczeń ESRS?

Przedstawione przez EFRAG propozycje uproszczeń opierają się m.in. na doświadczeniach jednostek, które przygotowały swoje pierwsze raporty zgodnie z ESRS za rok 2024, a także na obserwacjach podmiotów dopiero rozpoczynających proces wdrażania standardów.

W ramach prac przeanalizowano ponad 800 opinii – zarówno od przedsiębiorstw raportujących, jak i audytorów, doradców oraz innych użytkowników raportów.

Na tej podstawie EFRAG zidentyfikował obszary, w których standardy okazały się nadmiernie skomplikowane, niejasne lub powielające informacje, a następnie opracował propozycję zmian.

Dźwignie uproszczeń w ESRS

Dźwignie uproszczeń w ESRS to zestaw kluczowych narzędzi i mechanizmów, które EFRAG wykorzystał przy opracowywaniu propozycji zmian w standardach. Ich głównym celem jest zmniejszenie złożoności wymogów raportowania przy zachowaniu wysokiej jakości, spójności i porównywalności danych, a także ułatwienie przedsiębiorstwom identyfikacji informacji istotnych z punktu widzenia biznesu i interesariuszy. Dźwignie pozwalają na skoncentrowanie się na kluczowych aspektach raportowania, redukcję nadmiarowych ujawnień oraz zwiększenie przejrzystości i użyteczności danych, jednocześnie wspierając wiarygodność
i spójność raportów. Dzięki nim przedsiębiorstwa mogą stosować elastyczne i proporcjonalne podejście do ujawnień, unikając zbędnego formalizmu i nadmiernego obciążenia administracyjnego.

W odpowiedzi na złożoność dotychczasowych standardów ESRS, EFRAG zidentyfikował sześć głównych dźwigni, które mają na celu uproszczenie procesu raportowania przy zachowaniu jakości, spójności i porównywalności danych. Są to: (1) uproszczenie oceny podwójnej istotności, (2) poprawa czytelności i zwięzłości oświadczeń o zrównoważonym rozwoju i lepsze powiązanie z całościową sprawozdawczością korporacyjną, (3) wprowadzanie krytycznych modyfikacji relacji między ogólnymi wymaganiami ujawniania informacji, a specyfikacjami tematycznymi, (4) zwiększenie zrozumiałości, przejrzystości i dostępności standardów, (5) wprowadzenie ulg w raportowaniu w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych jednostek oraz (6) zwiększenie interoperacyjności standardów ESRS z globalnymi ramami raportowania zrównoważonego rozwoju.

Przeniesienie dźwigni na konkretne propozycje zmian w ESRS

Każda z sześciu dźwigni uproszczeń znalazła odzwierciedlenie w konkretnych modyfikacjach standardów ESRS, przekładając abstrakcyjne zasady na praktyczne rozwiązania.

• Dźwignia 1 – Uproszczenie oceny podwójnej istotności: wprowadzenie elastycznego podejścia jakościowego do identyfikacji istotnych informacji i wpływów (IRO), uproszczenie tabeli tematów oraz możliwość raportowania na poziomie tematu lub podtematu;
• Dźwignia 2 – Poprawa czytelności i zwięzłości oświadczeń o zrównoważonym rozwoju
  i lepsze powiązanie z całościową sprawozdawczością korporacyjną: opcja podsumowania wykonawczego, umieszczanie szczegółowych danych w załącznikach, redukcja powtarzających się informacji i zachowanie spójnej narracji raportu;
• Dźwignia 3 – Krytyczne modyfikacje relacji między ogólnymi wymaganiami ujawniania informacji, a specyfikacjami tematycznymi: zmiana nazwy „minimalnych wymagań” na „ogólne wymagania dotyczące ujawniania”, redukcja punktów danych, uproszczenie wymogów i eliminacja dodatkowych załączników;
• Dźwignia 4 – Zwiększenie zrozumiałości, przejrzystości i dostępności standardów: wyraźne rozdzielenie treści obowiązkowych i nieobowiązkowych, uproszczenie głównych wymogów i ograniczenie treści w załącznikach, przeniesienie dobrowolnych ujawnień do NMIG (Non-mandatory Illustrative Guidance);
• Dźwignia 5 – Wprowadzenie ulg w raportowaniu w celu zmniejszenia obciążenia jednostek: możliwość pominięcia działań niematerialnych, częściowy zakres raportowania, wyłączenie wspólnych operacji, stosowanie szacunków, odroczenie włączenia przejętych podmiotów
  i uwzględnienie przewidywanych efektów finansowych;
• Dźwignia 6 – Zwiększenie interoperacyjności z globalnymi standardami: dopasowanie języka i struktury ESRS do MSSF S1 i S2, SASB oraz GRI, wykorzystanie wytycznych sektorowych i możliwość stosowania ulg zgodnie z mechanizmami proporcjonalności MSSF, zmiana granic emisji GHG dla zgodności z Protokołem GHG.

Wdrożenie powyższych rozwiązań ma na celu ograniczenie nadmiaru informacji, zwiększenie przejrzystości raportów oraz umożliwienie przedsiębiorstwom skoncentrowania się na istotnych aspektach zrównoważonego rozwoju, przy zachowaniu wysokiej jakości
i wiarygodności ujawnień.

Skala uproszczeń w ESRS

Na podstawie komunikatu EFRAG z dnia 31 lipca 2025 roku można określić skalę planowanych uproszczeń w ESRS, które znacząco redukują obciążenia sprawozdawcze przedsiębiorstw, jednocześnie zachowując wysoką jakość danych. W wyniku tych planowanych zmian liczba obowiązkowych punktów danych, które należy zgłosić w przypadku informacji uznanych za istotne, zostałaby zmniejszona o około 57%, natomiast pełen zestaw ujawnień, obejmujący zarówno elementy obowiązkowe, jak i dobrowolne, zmniejszyłby się o 68%. Całkowita objętość standardów zostałaby skrócona o ponad 55%, dzięki czemu ESRS stałyby się bardziej przystępne i łatwiejsze do praktycznego wdrożenia, szczególnie dla przedsiębiorstw, które
w przyszłości będą objęte zakresem dyrektywy CSRD, a także dla firm dopiero rozpoczynających raportowanie zgodnie z ESRS.

Redukcja liczby punktów danych i uproszczenie struktury raportów umożliwiają koncentrację na informacjach strategicznie istotnych, ograniczają czas i koszty przygotowania dokumentów oraz zwiększają ich czytelność i praktyczne wykorzystanie. Ułatwia to zarówno zarządom przedsiębiorstw, jak i inwestorom czy innym interesariuszom, analizę działań firm w obszarze ESG oraz podejmowanie decyzji strategicznych. Dodatkowo, uproszczenia sprzyjają lepszej konsolidacji danych w grupach kapitałowych, porównywalności informacji między jednostkami oraz integracji danych ESG z innymi systemami raportowania i standardami międzynarodowymi. Dzięki tym zmianom raporty stają się bardziej przejrzyste, spójne
i użyteczne, a jednocześnie zmniejsza się obciążenie administracyjne, co jest istotne zwłaszcza dla raportujących przedsiębiorstw.

Dokumenty towarzyszące i przejrzystość procesu rewizji ESRS

Warto podkreślić, że proces rewizji standardów ESRS jest prowadzony w sposób wyjątkowo przejrzysty. Wraz z projektem zmian opublikowano dokumenty towarzyszące, które wyjaśniają dlaczego i w jaki sposób wprowadzono poszczególne modyfikacje. Zawierają one szczegółową listę zmian w każdym standardzie, wskazują również, które elementy dobrowolne zostały zmodyfikowane lub ograniczone.

Dzięki tym materiałom, w tym komunikatom EFRAG i dokumentom interpretacyjnym, przedsiębiorstwa oraz inni interesariusze mogą śledzić cały proces decyzyjny i zrozumieć jego podstawy merytoryczne. Dokumenty te pełnią funkcję przewodnika po zmianach, ułatwiając firmom ocenę, które informacje należy raportować w przyszłości, a które mogą być pominięte lub uproszczone. Taki poziom transparentności pozwala również inwestorom i odbiorcom raportów lepiej rozumieć przyjęte podejście do raportowania ESG i jego ewolucję w kontekście uproszczeń.

Konsultacje publiczne i planowany harmonogram zmian ESRS

Projekt zmian standardów ESRS został opublikowany przez EFRAG w dniu 31 lipca 2025 roku. Od tego momentu rozpoczął się 60-dniowy okres konsultacji publicznych, który potrwa do dnia 29 września 2025 roku. W trakcie konsultacji zainteresowane strony – w tym przedsiębiorstwa, inwestorzy, organizacje pozarządowe i instytucje publiczne – mają możliwość zgłaszania uwag, komentarzy i rekomendacji dotyczących proponowanych uproszczeń.

Po zakończeniu konsultacji EFRAG przygotuje poradę techniczną, którą przekaże Komisji Europejskiej do dnia 30 listopada 2025 roku. Na podstawie tej porady Komisja planuje przyjąć ostateczny akt delegowany dotyczący uproszczeń w ESRS do połowy 2026 roku.

Zgodnie z założeniami Komisji, nowe standardy zaczną obowiązywać od roku obrotowego 2027, a pierwsze raporty sporządzone według uproszczonych zasad będą publikowane
w 2028 roku.

Ten harmonogram konsultacji i wprowadzenia zmian zapewnia przejrzystość procesu oraz daje przedsiębiorstwom odpowiedni czas na przygotowanie się do stosowania uproszczonych standardów, zachowując przy tym wysoką jakość i porównywalność raportowanych informacji.

Możliwość udziału w konsultacjach

Przedstawiony harmonogram wyznacza ramy procesu, ale jego ostateczny kształt zależy również od głosu uczestników rynku. Dlatego EFRAG zachęca wszystkie zainteresowane strony do aktywnego udziału w konsultacjach publicznych. To realna okazja, aby przedsiębiorstwa, inwestorzy czy organizacje branżowe mogły wnieść swoje uwagi tym samym wpłynąć na ostateczny kształt uproszczonych ESRS. Ankieta konsultacyjna dostępna jest na stronie EFRAG.

Praktyczne konsekwencje dla przedsiębiorstw zobowiązanych do raportowania

Obecnie pełne standardy ESRS stosowane są przez duże przedsiębiorstwa notowane na giełdzie papierów wartościowych oraz duże grupy kapitałowe, w których jednostką dominującą jest spółka giełdowa. W kolejnych latach obowiązek ten zostanie rozszerzony również na wszystkie duże jednostki oraz duże grupy kapitałowe, niezależnie od tego, czy są spółkami publicznymi, czy nie. Dla tych podmiotów wprowadzenie planowanych uproszczeń może oznaczać zauważalne zmniejszenie obciążeń administracyjnych, większą przejrzystość procesu raportowania i możliwość skoncentrowania się na ujawnieniach istotnych z punktu widzenia biznesu i interesariuszy. Jednocześnie należy podkreślić, że przedstawione zmiany mają charakter projektowy – dopóki proces konsultacji publicznych nie zostanie zakończony, a Komisja Europejska nie przyjmie ostatecznej wersji standardów, przedsiębiorstwa są zobowiązane do raportowania zgodnie z obowiązującymi regulacjami. Oznacza to, że w najbliższych okresach sprawozdawczych firmy nadal będą przygotowywać raporty według dotychczasowych wymogów, a dopiero po wejściu w życie nowych przepisów możliwe będzie pełne wykorzystanie proponowanych mechanizmów uproszczeń.

Praktyczne wskazówki dla przedsiębiorstw

Firmy zobowiązane do raportowania według ESRS powinny regularnie śledzić stronę EFRAG, gdzie publikowane są projekty standardów, dokumenty towarzyszące oraz wytyczne interpretacyjne. Warto wprowadzić wewnętrzny harmonogram monitorowania postępów konsultacji publicznych, notować wszystkie uwagi i rekomendacje, które mogą mieć wpływ na ostateczne brzmienie standardów. Zaleca się również zidentyfikowanie kluczowych punktów danych i procesów, które będą wymagały dostosowania po przyjęciu zmian. Szkolenia zespołów odpowiedzialnych za raportowanie oraz konsultacje z doradcami i audytorami mogą pomóc w prawidłowym przygotowaniu raportów i efektywnym wykorzystaniu przyszłych uproszczeń. Dodatkowo, warto dokumentować wszystkie obecne praktyki raportowe, przygotować scenariusze testowe dla nowych wymogów oraz śledzić doświadczenia innych przedsiębiorstw w zakresie wprowadzania ESRS. Dzięki temu organizacja będzie lepiej przygotowana na zmiany i będzie mogła szybciej wdrożyć nowe procedury po przyjęciu standardów przez Komisję Europejską.

Źródła i podstawy informacji

Niniejszy artykuł został przygotowany na podstawie publicznie dostępnych danych oraz dokumentów opublikowanych przez EFRAG, w tym komunikatu dotyczącego projektu zmian ESRS, wskazówek interpretacyjnych i materiałów towarzyszących procesowi rewizji standardów. Dodatkowo uwzględniono harmonogram prac EFRAG w zakresie konsultacji
i rewizji standardów.

Informacje zawarte w artykule odzwierciedlają aktualny stan projektowy i mogą ulec modyfikacjom w wyniku konsultacji publicznych, uwzględnienia ewentualnych uwag uczestników procesu oraz dalszych prac legislacyjnych i technicznych.